Software voor vertalen van gebarentaal
Gebarentaal vertalen met behulp van een vertaalmachine
Martin Koster
Algemeen directeur Vertalingen.nl sinds 1999.
Een vertaling verzorgen van Nederlands naar Frans? Geen probleem. Een tekst in Latijn vertalen naar Esperanto? Dat wordt al moeilijker. Maar gebarentaal vertalen is een vak apart. Zeker omdat het zo fundamenteel verschilt van gesproken en geschreven talen. Toch is er een bedrijf in Roemenië, SignAll, die de afgelopen jaren hard heeft gewerkt aan de ontwikkeling van een real-time machinevertaling van ASL (American Sign Language).
Gebarentaal vertalen
SignAll is een pionier op het gebied van geautomatiseerde vertaaloplossingen van gebarentaal. Het doel van dit bedrijf is om dagelijkse communicatie mogelijk te maken tussen Engels sprekende mensen en doven en slechthorenden die gebarentaal gebruiken. Momenteel kun je met het prototype van SignAll al een gedeelte van de vocabulaire van een ASL-gebruiker vertalen.
Gezichtsuitdrukkingen volgen
Volgens onderzoeker en technologiebedrijven biedt SignAll het beste geautomatiseerde vertaalsysteem voor gebarentaal aan wereldwijd. Zsolt Robotka, directeur van SignAll, legt uit: “Het is multi-channel communicatie; het gaat niet alleen om vormen en handgebaren. Als je gebarentaal echt wilt vertalen, moet je het gehele bovenlijf en de gezichtsuitdrukkingen tracken. Precies datgene maakt het computervisie-gedeelte een grote uitdaging.” Mártor Kajtár, R&D officer, vult aan: “We gebruiken een zeer complexe configuratie om alle bewegingen te volgen omdat elke gebruiker op een iets andere wijze ‘praat’, alle gebruikers van ASL gebaren op een verschillende manier.”
Daarbij komt ook nog dat gezichtsuitdrukkingen en lichte variaties in gebaren ook onderdeel zijn van de gebarentaal, zoals het toevoegen van een emotie of het wijzen in een richting. En dan hebben we het nog niet gehad over het feit dat gebarentaal fundamenteel verschilt van het Engels of welke andere gesproken taal dan ook.
Woord voor woord
Er wordt continu gebaard bij gebarentaal. Dit maakt het lastig om te zien wanneer één gebaar ophoudt en een nieuw gebaar begint”, zegt Robotka. “Ook is het een geheel andere soort taal; je kunt gebaren niet woord voor woord vertalen.”
Vertalen van complete zinnen
Het systeem van SignAll werkt met complete zinnen en niet met individuele woorden. Vertaalmachines die elk gebaar apart vertalen zijn zeer onderhevig aan misinterpretaties van hele simpele representaties van wat er wordt gezegd. Voor eenvoudige dingen zoals het vragen naar de weg is dit misschien niet zo’n groot probleem, maar echte communicatie heeft verschillende lagen van complexiteit welke gedetecteerd en nauwkeurig gereproduceerd moeten worden.
Communicatie tussen horenden en doven
Ergens tussen die twee opties in, zit SignAll met zijn eerste publieke pilot van zijn nieuwe systeem op Gallaudet University in Washington, D.C. Een school voor doven die zijn ontvangsthal aan het vernieuwen is waar SignAll een vertaalbooth gaat installeren zodat horende mensen kunnen communiceren met het dove personeel.
Van gebarentaal naar gesproken tekst
“Een mooie kans om ons product te testen”, zegt Robotka, “aangezien normaalgesproken het probleem andersom is: een dove die informatie nodig heeft van een horende.” Bezoekers die geen gebarentaal beheersen, kunnen in de booth praten, die zet het om naar tekst (tenzij een personeelslid kan liplezen) waarna een personeelslid kan antwoorden in gebarentaal welke dan weer vertaald worden naar tekst of spraak.
Communicatiebarrière
Klinkt ingewikkeld, en technologisch gezien is dat ook zo, maar beide personen hoeven niets anders te doen dan te communiceren zoals ze altijd doen en toch kunnen ze elkaar begrijpen. Met deze technologie zijn we een stapje dichterbij het opheffen van de communicatiebarrière tussen doven en horenden.
