Bellen Offerte aanvragen
Taalweetjes, Vertaalproces

Lost in translation: onvertaalbare woorden

Martin Koster

Martin Koster

Algemeen directeur Vertalingen.nl sinds 1999.

Vertalen en lokaliseren verlopen niet altijd even soepel, zelfs niet voor de meest ervaren linguïsten. Ook al wordt er vertaald van of naar een taal met een rijk vocabulaire, soms hebben vertalers wel vijf of zes woorden nodig om een woord te vertalen. Vertalen vereist dus creativiteit en uitstekende kennis van zinnen en begrippen om de tekst uit de brontaal juist over te laten komen in de doeltaal. In dit artikel nemen we een kijkje op onvertaalbare woorden uit verschillende talen.

Taalleemte en lexicaal gat

In iedere taal komt weleens een woord voor waarvoor niet echt een equivalent bestaat. Dit wordt taalleemte of lexicaal gat genoemd. In plaats daarvan is een beschrijving van het woord vereist. Zo’n leemte wordt allemaal veroorzaakt door culturele verschillen. Sommige verschillen zijn makkelijk op te merken, terwijl je voor andere woorden dieper in de context moet kijken om de term goed te begrijpen. Taal en cultuur gaan hand in hand, daarom is lokalisatie zo belangrijk. Synoniemen kunnen helpen om de exacte betekenis van ieder woord te begrijpen, maar culturele kennis is essentieel voor een nauwkeurige vertaling.

Onvertaalbare Nederlandse woorden naar het Engels

Het Engels is een rijke taal, maar er zijn Nederlandse woorden waarvoor geen Engelse vertaling bestaat. Gezellig is hier het bekendste voorbeeld van. Gezellig wordt vaak vertaald naar nice atmosphere of cozy. Hetzelfde geldt voor woorden als voorpret, koukleum, natafelen en uitbuiken. Natafelen wordt in het Engels letterlijk vertaald naar after tables of, iets minder letterlijk, naar lingering after dinner. In het Nederlands betekent het om nog even na te genieten van het eten. Een koukleum is iemand die het snel koud heeft. In het Engels wordt dit echter vertaald naar shivery type.

Leenwoorden

Leenwoorden zijn woorden afkomstig uit andere talen, maar die in Nederland zo vaak worden gebruikt dat ze als onderdeel van de Nederlandse taal worden beschouwd. Sommige zijn zelfs zo ‘vernederlandst’ dat we niet eens meer merken dat ze uit een andere taal komen. Een paar voorbeelden:

  • Engels – foto, website, scrollen, marketing, e-mail, downloaden, multitasking, etc.
  • Frans – ambulance, ballon, humeur, succes, contant, etc.
  • Duits – sowieso, überhaupt, fingerspitzengefühl, muesli, etc.
  • Arabisch – alcohol, caravan, papegaai, giraf, suiker, etc.

Taal en cultuur gaan hand in hand. Lokalisatie is essentieel.

Onvertaalbare woorden uit andere talen

Niet alleen Nederlandse woorden kunnen soms moeilijk te vertalen zijn. Andere talen hebben ook onvertaalbare woorden. Ook hier weer een aantal voorbeelden:

  • Utepils (Noors): buiten in het zonnetje genieten van een biertje.
  • Seigneur-terraces (Frans): mensen die te lang op het terras blijven zitten, maar te weinig geld uitgeven.
  • Jayus (Indonesisch): een grap die zo slecht verteld is, dat iedereen toch moet lachen.
  • Tartle (Schots): twijfelen om iemand voor te stellen omdat je de naam van die persoon bent vergeten.
  • Pochemuchka (Russisch): een persoon die veel vragen stelt.
  • Rhwe (Zuid-Afrikaans): naakt, dronken en uitgeteld op de grond liggen.
  • Myötähäpeä (Fins): plaatsvervangende schaamte.

Zoals je ziet, komt taalleemte of lexicaal gat voor in alle talen. Dit is een uitdaging voor de vertaler. Onze vertalers gaan deze uitdaging graag aan! Neem contact op en wij gaan voor je aan de slag!

Neem contact op

Hoe kunnen we je helpen?

Terugbelverzoek

Vul dit formulier in en we bellen u zo spoedig mogelijk terug.